palliative care

"- 54 χρόνια εγγαμου βίου κλείνετε σήμερα; Τι όμορφα! Πώς είχατε γιορτάσει την επέτειο των 50 χρόνων σας;
- Δε θυμάμαι να κάναμε τίποτα το ιδιαίτερο. Αφου περνάμε τόσο ωραία κάθε μέρα. Παίζουμε χαρτιά με τον αντρα μου το βράδυ, τρώμε συχνά οικογενειακά με τα παιδιά μου και εγγόνια μου, γελάμε. Απολαμβάνουμε τη ζωή κάθημερινά, δε μας χρειαζόταν γιορτή..."

Της χαμογέλασα, της χάιδεψα το χέρι και της είπα πως θα την ξαναδώ αύριο. Κατάπια την ανάγκη μου να κλάψω και συνέχισα τις επισκέψεις στους υπόλοιπους ασθενείς μου.

Τελικά όταν φτάνεις κοντά στο τέλος σου το σημαντικό δεν είναι πότε φτάνεις και πώς αλλά τον απολογισμό της ζωής που έχεις διανύσει. Και αν έχεις ευχαριστηθεί τα απλά πράγματα και αγαπήσει, μπορείς να φύγεις πιο έτοιμος... Αυτά με έκανε να καταλάβω η αξιαγάπητη γριούλα μου που δεν έχει πολύ ζωή ακόμη.

Είχα χρόνο και πήγα με την χειρουργική στολή μου να τον δω στο palliative care unit. Φτάνοντας, πριν ανοίξω την πόρτα ακούω:

"-Αγάπη μου, αν θες να φύγεις, φύγε. Μην ανησυχείς για τα παιδιά και για μένα. Είμαστε όλοι καλά. Όποτε θες, να φύγεις."

Το μόνο που ακουγόταν ήταν η βαθιά ανάσα. Τα κορίτσια ήταν εκεί. Δε μπορούσα να φανταστώ πως θα τον έβλεπα ποτέ τοσο αδύναμο και αδύνατισμένο, τόσο μελανιασμένο, τόσο πονεμένο. Επρεπε να φύγει και το είχε αποφασίσει να μην επιτρέψει κανέναν να τον επαναφέρει αν σταματούσε η καρδιά του. Είχε αφήσει κάθε σωληνάκι στην ακρη, ήταν ελεύθερος. Κράτησε 24 μέρες έτσι. Πάντα μέχρι την τελευταία στιγμή να σιγουρευτεί πως όλα είναι εντάξει και υπο έλεγχο. Πρόλαβε να μας αποχαιρετήσει όλους και να μην υποφέρει. Κόντεψα να λιώσω εκεί μπροστά όταν άκουσα τη γυναίκα του να του κρατάει το κεφαλάκι απαλά και να του ψυθιρίζει τα πιο πάνω. Ήταν η καλύτερη συνοδός του προς τη λύτρωση. Στη ζωή πρέπει να μαθαίνουμε to let go όταν πρέπει.

Και ξαναθυμάμαι τον παππού μου που κατάφερε να αφήσει την τελευταία του πνοή ηρεμα κι αυτός, σπίτι. Τόσο αξιοπρεπώς. Κι εκείνος έπρεπε να φύγει. Κι ας μας λείπει.

Πολύ φορτισμένη αυτή η βδομάδα και δεν πρόλαβα να μιζεριάσω.

Κάνω μια υπέροχη δουλειά και συνάμα τόσο σκατοδουλειά. Όσο μπορούμε να δώσουμε ελπίδα και να απαλυνουμε τον πόνο, είναι καλά. Όταν φτάνει η στιγμή να ανακοινώσουμε πως δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτ'άλλο, πάλι εμείς το κάνουμε. Σημασία έχεις πώς το κάνεις. Και αυτό θέλει το χρόνο του. Γιατί εμείς δίνουμε κακά νέα καθημερινά αλλά ο κάθε ασθενής μια φορά στη ζωή του θα ακούσει το κακό νέο, το δικό του προσωπικό καταστροφικό νέο, αυτό που θα του αλλάξει τη ζωή.

Δε νομίζω να γινόμαστε αναίσθητοι. Όλα αυτά μας επιρρεάζουν θέλουμε δε θέλουμε. Αλλά βάζουμε προτεραιότητες. Αν κλαίμε με κάθε κακό νέο, δεν βοηθάμε να πάμε παρακάτω. Είμαστε εδώ για λύσεις, όχι για μοιρολόγια. Και συγκρατούμαστε και σκεφτόμαστε λογικά.

Και ναι, έχω κλάψει μαζί με ασθενείς. Και καθηγητές μου. Κι ας μη μας το λένε πάντα.

Καλό ταξίδι θείε... καλή ανάπαυση Τεό μας...