Εγωσυντονικός-Κυκλοθυμικός χαρακτήρας

Ένας οικογενειακός μας φίλος που είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο μας χάρισε ένα βιβλίο που κάνει συγκριση των χαρακτήρων των Αρχαίων και των Συγχρονων Ελλήνων. Δεν πιστεύω πως υπάρχουν δυο άνθρωποι που είναι ίδιοι αλλά κάποια χαρακτηριστικά του τρόπου που συμπεριφέρεται ο περίγυρος μας ορίζει το πως λειτουργεί κι ένας ολόκληρος λαός... εξηγεί γιατί άλλοτε σιχτιρίζουμε την χώρα μας κι άλλοτε τη βρίσκουμε την πιο όμορφη και δε θα την αλλάζαμε με καμμία άλλη στον κόσμο. Και ο λόγος δεν είναι η φυσική της ομορφιά αλλά το πώς λειτουργούν οι άνθρωποι που την αποτελλούν... Μήπως βλέπετε να καθρεφτίζεται λίγο ο εαυτός σας στο παρακάτω κείμενο; Λίγο έως πολύ, όλη η "φάρα" μας το έχει αυτό το "κουσούρι" που τελικά ίσως να της είναι μια ασπίδα προστασίας και να εξηγεί γιατί το ποσοστο της αυτοκτονιών είναι ο μικρότερος στις ανεπτυγμένες (δε μου αρέσει αυτός ο ορισμός... μπλιαχ!) χώρες. Το απόσπασμα αυτό μου άρεσε γι"αυτο και το παραθέτω εδώ.


Ο κυκλοθυμικός χαρακτήρας εκδηλώνεται κυρίως με επικρατηση μιας προεξέχουσας ευμετάβολης διάθεσης, εναλλακτικά, πότε η μία και πότε η άλλη. Είναι μια διπολική διάθεση ευφορίας ή δυσφορίας, επίμονη αισιοδοξία και δραστηριότητα, ή ανησυχία και απαισιόδοξία και χαμηλή ενεργητικότητα και αίσθημα ματαιότητας. Προεξάρχοντα κυκλοθυμικά στοιχεία του χαρακτήρα είναι οι αντιφάσεις, οι μεταπτώσεις, οι μεταμορφώσεις και η φλυαρία.

Αντιφάσεις: Πρόκειται περί δέσμης αντιφάσεων. Το άτομο είναι μεν ευφυέστατο, φιλότιμο, δραστήριο αλλά και ξιπασμένο, γεμάτο προλήψεις, αμέθοδο, ισχυρογνώμον και αμετανόητο, εκδηλώνει επιείκια, ξεχνάει γρήγορα τα περασμένη και δίνει άφεση αμαρτιών.

Μεταπτώσεις: Συνοδεύεται από αστάθεια, επιπολαιότητα, παλινδρομική κινητικότητα, ανησυχία του πνεύματος, ροπή προς μηχανορραφίες, επιτηδειότητα στην κολακεία, κουφότητα και εχθρότητα. Οι μεταπτώσεις δυναντόν να είναι αργές ή απότομες- από την αιθρία στην μπόρα καθώς και το αντίθετο.

Μεταμορφώσεις: Πρόκειται περί ποικιλίας διαφορετικών εμφανίσεων σε διαφορετικές στιγμές και περιπτώσεις. Ο Ομηρος, ως παράδειγμα περιγράφει τον "άθλιο γέροντα Πρωτέα" τον πρωτόγωνο υποτακτικό του Ποσειδώνα που εμφανίζονταν διαφορετικός κάθε φορά.

Φλυαρία: Χαρακτηρίζεται ως φυσική ευγλωττία, ρηχή "φλυαρική" (νεολογισμός του ιστορικού Βακαλόπουλου). Το άτομο συζητά με όλους, πολλή ώρα, για πολλά θέματα που τα ανακατεύει με επιτηδευμένα σχήματα λόγου και απεραντολογίες. Εκτός των ανωτέρω αναφορών των σχετικών με τον κυκλοθυμικό χαρακτήρα της παρούσης μελέτης, θεωρώ ότιείναι αναγκαίες ορισμένες συμπληρωματικές πληροφορίες.

Ο όρος "κυκλοθυμικός" έχει μια ψυχιατρική απόχρωση που αδίκως προκαλεί δυσκολίες στην επικοινωνία -προφορική και γραπτή- διότι δεν αφορά στην έννοια της κυκλοθυμίας ως ψυχικής διαταραχής. Γι'αυτό το λόγο από μακρού χρόνου, επισήμως επρότεινα, τη χρήση των ακολούθων δυο τύπων του κυκλο8υμικού χαρακτήρα:
1. Μικρού βαθμού-ομαλές-εκδηλώσεις του ατόμου ως ευμετάβολο με αντιφάσεις, μεταπτώσεις, μεταμορφώσεις και
2. Μετρίου βαθμού -"διαταραχές του χαρακτήρα"-

Οι δυο αυτές κατηγορίες του μικρού και του μέτριου βαθμού ΔΕΝ αποτελούν ψυχοπαθολογικές καταστάσεις.

Στην κατηγορία του "μικρού βαθμού" ανήκει ο εγωσυντονικός κυκλοθυμικός χαρακτήρα που είναι σύμφωνος, συντονισμένος και ευπροσαρμοστικός στις άλλες λειτουργείες του οργανισμού. Το άτομο αυτό δεν αισθάνεται δυσκολίες με τον εαυτό του (δηλάδή υπάρχει έλλειψη υποκειμενικής δυσφορίας) ούτε δυσκολίες στις σχέσεις του με την κοινωνία (δηλαδή έχει ικανότητες προσαρμογής). Βέβαια όπως και σε άλλα φυσιολογικά άτομα, ο εγωσυντονικός κυκλοθυμικός δε σημαίνει ότι έχει ανοσία στη μελαγχολία, στη ντροπή, στις ενοχές, στο άγχος κ.α.
Στην κατηγορία του "μέτριου βαθμού" ανήκει ο Εγώ-δυστονικός κυκλοθυμικός χαρακτήρας που είναι ασύμφωνος, δύσκολα συντονισμένος και δυσπροσαρμοστικός στις άλλες λειτουργείες του οργανισμού. Αυτό δημιουργεί δυσχέρειες στην ικανότητα προσαρμογής στο περιβάλλον, στην ανταπόκριση των απαιτήσεων της ζωής και στις κοινωνικές και επαγγελματικές λειτουργείες. Τα άτομα αυτά αισθάνονται και δυσκολίες με τον εαυτό τους.


Απόσπασμα από το Ομηρικοί και Συγχρονοι Ελληνες
Μιλτιάδης Γ. Ευαγγελάκης
(ψυχίατρος-παιδοψυχίατρος)